نسب امام زمانحضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از نسل امام حسین (علیه‌السّلام) است و مادر حضرت را نرجس خاتون می‌دانند. ۱ - مهدی منتظر از اولاد امام حسینمحدثین شیعه و سنّی، روایات متعددی از پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل کرده‌اند که حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از اولاد امام حسین (علیه‌السّلام) است از جمله: ۱.۱ - روایات شیخ صدوقشیخ صدوق به روایت عبدالرحمان بن سَمره از پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در یک حدیث طولانی که صفات امام علی (علیه‌السّلام) و حسنین (علیهم‌السّلام) را بیان داشته نقل کرده است که: «حسن و حسین (علیهم‌السّلام) دو امام و سید اهل بهشت هستند. و نُه امام از نسل حسین (علیه‌السّلام) امام این امت است. که نهم آن قائم امت بوده و زمین را از قسط و عدل پر می‌کند.. هم چنین شیخ صدوق سی و هشت حدیث با سندهای مختلف در این مورد بیان کرده است. و باز شیخ صدوق از امام حسین (علیه‌السّلام) پنج حدیث نقل نموده که آن حضرت فرموده است، امام قائم از فرزندان من می‌باشد که از آن جمله می‌توان به روایتی اشاره کرد که عبدالرحمان بن حجاج از امام صادق (علیه‌السّلام) و او از پدر بزرگوارش امام باقر (علیه‌السّلام) و وی از امام سجاد (علیه‌السّلام) نقل کرده که امام حسین (علیه‌السّلام) فرموده است: نهم از فرزندان من، سنتی از حضرت یوسف و موسی بن عمران را به همراه دارد. او قائم اهلبیت ما است و او صاحب غیبت است. ۱.۲ - روایت گنجی شافعیحافظ محمد گنجی شافعی (م ۶۸۵) روایات متعدد به سندهای مختلف از پیامبر پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) آورده است که از جمله، به روایت از حذیفه این گونه بیان می‌کند که حضرت پیامبر پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمود: «اگر از دنیا باقی نماند مگر یک روز، خداوند در آن روز مردی را بر می‌انگیزد که اسمش اسم من و خلقش خلق من است و مردم بین رکن و مقام با او بیعت کنند... جناب سلمان (رحمة‌الله‌علیه) برخاست و فرمود: یا رسول الله از نسل کدام یکی از فرزندان شماست؟» حضرت اشاره به امام حسین (علیه‌السّلام) کرده و دست روی بازوی او گذاشت و فرمود: «از نسل این فرزندم می‌باشد.» [۳]
گنجی شافعی، محمد، البیان فی اخبار صاحب الزمان.
۱.۳ - روایت جوینی شافعیابراهیم بن محمد جوینی شافعی، به همین مضمون روایتی را نقل کرده است. ۱.۴ - روایت متقی هندیعلاء الدین متقی هندی (م ۹۷۷) با سندهای متعدد نیز به همین مضمون روایتی را نقل کرده است. ۱.۵ - روایت ابن صباغعلی بن محمد مالکی مشهور به ابن صباغ (م ۶۵۲) این روایت را ذکر کرده است. بنابراین، از روایات فوق به دست می‌آید، که حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از نسل امام حسین (علیه‌السّلام) است نه از امام حسن (علیه‌السّلام). ۱.۶ - جمع روایاتنکته: شاید در روایات که آمده است پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرموده است حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از نسل حسین (علیه‌السّلام) است و یا در بعضی از روایات دیگر آمده که از نسل امام حسن (علیه‌السّلام) است، اشاره به این است که چون مادر امام محمد باقر (علیه‌السّلام) دختر امام حسن (علیه‌السّلام) می‌باشد. و از این طریق نسل حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) به امام حسن (علیه‌السّلام) نیز می‌رسد. بنابراین، هیچ گونه منافاتی ندارد که حضرت مهدی از طریق امام حسین (علیه‌السّلام) از نسل فرزند پسری، و از امام حسن (علیه‌السّلام) از نسل فرزند دختری باشد. ۲ - مادر حضرت مهدیمادر آن جناب را به نامهای متعددی معرفی نموده‌اند: مانند نرجس، صیقل، ریحانه، سوسن، خمط، حکیمه، مریم و این تعدد اسم بی وجه نیست (برخی از محققان می‌نویسند امکان دارد نام اصلی او همان «نرجس» بوده باشد و اسامی‌دیگر به جز «صیقل» را بانوی او «حکیمه» دختر امام جواد (علیه‌السّلام) به او داده باشد زیرا در آن زمان کنیزان را برای خوش آمدگویی به اسامی‌گوناگون می‌خواندند و نرجس و ریحانه و سوسن همه اسامی‌گل‌ها هستند و صدوق نیز روایتی را نقل می‌کند که این احتمال را تقویت می‌کند. [۸]
جمعی از نویسندگان، درسنامه تاریخ عصر غیبت، ص۲۹.
زیرا: فرزند امام حسن(علیه‌السّلام) در محیطی بسیار خطرناک تولد یافته زیرا خلفای بنی عباس و حتی بعضی از بنی‌هاشم به وسیله مامورین خود از خانه‌های علویین مراقبت کامل به عمل می‌آوردند. از اینرو از جانب خداوند تمام پیش بینی‌های لازم به عمل آمد: اولاً چنان که در روایات است آثار آبستنی در مادرش ظاهر نشد ثانیاً امام حسن (علیه‌السّلام) برای مراعات احتیاط نام آنجناب را برای کسی فاش نکرد، ثالثاً در حین وضع حمل جز حکیمه خاتون و بعضی از کنیزان کسی حضور نداشت و این خود نیز در تعدد اسامی‌بی اثر نبوده است. [۹]
امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص۱۱۳-۱۱۴.
۲.۱ - ملیت مادر حضرت مهدیاما درباره ملیّت مادر امام نیز دو قول عمده وجود دارد که عبارتند از: الف) مرحوم کلینی می‌نویسد: مادر قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) کنیزی از «نوبه» استان شمالی سودان بوده است. ب) مرحوم صدوق مطابق روایتی او را «ملیکه» دختر «یشوع» پسر قیصر روم و مادرش را از حواریین مسیح می‌داند که توسط نیروهای اسلامی به اسارت در آمد و به صورت کنیز در معرض فروش قرار گرفت و به واسطه فرستاده امام هادی (علیه‌السّلام) از بازار برده فروشان بغداد خریداری شد و به محضر امام هادی (علیه‌السّلام) در سامرا فرستاده شد.» که قول مشهور نیز همین است (و مرحوم صدوق هم آنرا بیان کرد) و مادر حضرت را نرجس خاتون می‌دانند وتردیدی نیست. ۲.۲ - بزرگداشت مادر حضرت مهدیدر این که «نرجس» مادر صاحب الامر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ) خانم والامقامی‌بوده است زیرا شایستگی و پاکی او مورد تایید بوده است چگونه می‌توان عظمت روحی و معنوی او را کتمان کرد و یا در آن شک کرد در حالی که حضرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و حضرت علی (علیه‌السّلام) و صادقین (علیهما‌السّلام) او را بهترین و سیده کنیزان می‌خوانند. و حکیمه «عمه امام عسکری (علیه‌السّلام)» که خود از بزرگ بانوان خاندان امامت است، مادر بزرگوار امام زمان را بانوی خود و بانوی خاندان خویش می‌خواند و خود را خدمتگزار او می‌دانست. [۱۲]
پیشوایی، مهدی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۶.
[۱۳]
جمعی از نویسندگان، درسنامه تاریخ عصر غیبت، ص۳۰
به یقین اگر آن بانوی گرامی(نرجس) از امتیازات والایی بهره مند نبود هرگز آن معصومین با عظمت، او را این چنین مدح نمی‌کردند و او را با واژه‌های «بهترین» و «سیده» توصیف نمی‌کردند و هرگز حکیمه خاتون، اینهمه اسم گل را (ریحانه، سوسن و...) بر او نمی‌نهاد و او را به این اسامی‌نمی‌خواند.۳ - پانویس
۴ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «نسب امام زمان»، تاریخ بازیابی ۹۵/۳/۲۸. رده‌های این صفحه : امام زمان | امام شناسی | تاریخ معصومان | کلام | مقالات اندیشه قم | مهدویت | ولادت امام زمان
|